Dapper

Hart van IJsselland 

Een gesprek bij leven. Het blijft iedere keer bijzonder en ongrijpbaar om te spreken met iemand die weet wanneer hij gaat sterven. ‘Het kan niet lang meer duren,’ maar vaak ook: vrijdagmiddag om 14.00 uur.

Het is natuurlijk geen gewoon gesprek. Het gaat over het laatste afscheid. Het afscheid dat men gaat houden, waar de hoofdpersoon zelf niet bij aanwezig is. Of misschien wel. 

Want: “er is nog nooit iemand teruggekomen om het te vertellen,” maar ook: “ik weet zeker dat mijn tante Lien dat roodborstje daar regelmatig langs laat huppen!”

Wat het ook is, dat maakt mij niets uit. Wat ik ervan vind is niet interessant. Het gaat erom dat degene die het leven gaat verlaten, dat met de beste zorg en aandacht doet.

Het gaat veel verder dan bedenken welke muziek je graag wilt laten horen en of er een advertentie in de krant komt. Hoe doe je dat nou als de dokter komt voor euthanasie? “Welke kleding kan ik het beste aantrekken, wat als ik alles laat lopen (wat niet gebeurd)."

“Wat doen de verzorgers eigenlijk allemaal, ik ga van tevoren wel douchen. Ik trek ook alvast dat incontinentiemateriaal aan. Nou.. dit is eigenlijk allemaal best ongemakkelijk.” 

Sterven kan je niet oefenen.

Helaas wordt er nog wel eens gedacht dat euthanasie een makkelijke oplossing is, een uitweg. Maar niets is minder waar. Het vergt moed van een mens om zijn eigen weg te kiezen, wetende dat je je naasten achterlaat. Het proces van loslaten en je neerleggen bij de grenzen van je lichaam en geest, van de wereld om je heen. Je Lief aankijken en weten dat dit afscheid van jullie leven samen definitief is. “Is het goed zo?" "Kan ik gaan?” Een afscheid dat je niet wil nemen, maar het moet. Innerlijk weten dat dit voor jou het einde is, hoe onnoemelijk het verdriet ook is. Maar nu met een datum en tijdstip.

Dat is gewoon..heel dapper.

“We zien elkaar niet meer.” Als ik weer ga, komt altijd het moment dat mijn gesprekspartner en ik ons dat realiseren. “Ja, jij mij wel natuurlijk” hoor ik vaak en dat geeft altijd een glimlach. Maar ook een wonderlijk moment in de tijd dat in mijn geheugen gegrift wordt. Want het in de ogen kijken van een mens, dat met opgeheven hoofd de dood in de ogen kijkt, blijft, bij ieder sterven en in iedere situatie, iets onbeschrijfelijk groots.